Rusza Program Oneg Szabat

Kwiecień 1946 roku, oficjalne spotkanie z okazji trzeciej rocznicy powstania w getcie. Na mównicę wchodzi kobieta, jest roztrzęsiona, zamiast przemawiać zaczyna krzyczeć do zgromadzonych: Pamiętajcie, leży tam pod ruinami skarb narodowy. Jest tam Archiwum Ringelbluma. Nie możemy spocząć, dopóki nie odkopiemy Archiwum. (…) Nawet jeśli jest tam pięć pięter ruin, musimy znaleźć Archiwum! - to Rachela Auerbach, jedna z trojga działaczy Oneg Szabat, którzy przeżyli wojnę. Prace ruszają tego samego roku, 18. września 10 metalowych skrzyń zostaje wydobytych spod gruzów.

18. września 2017 Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma we współpracy ze Stowarzyszeniem Żydowski Instytut Historyczny inicjują Program Oneg Szabat - wieloletni cykl działań przybliżających szerokiej publiczności historyczny skarb - Archiwum Warszawskiego Getta. Celem Programu jest upowszechnienie wiedzy o działalności grupy "Oneg Szabat", upamiętnienie jej członków i udostępnienie zbiorów Archiwum w Polsce i za granicą. Wydarzenie to odbywa się w ramach obchodów 70-lecia Żydowskiego Instytutu Historycznego.

Elementami Programu są: otwierana 16 listopada wystawa stała w budynku Żydowskiego Instytutu Historycznego "Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu", wystawy podróżujące, wydanie kompletnej edycji 36 tomów dokumentów Archiwum, także w języku angielskim, digitalizacja całości archiwum i udostępnienie go w internecie, projekty edukacyjne i badawcze, międzynarodowe konferencje i seminaria. Częścią programu jest także rewitalizacja zabytkowego budynku przy ulicy Tłomackie 3/5, w którym spotykała się i pracowała od 1940 do lata 1942 grupa “Oneg Szabat”, a który obecnie jest siedzibą Żydowskiego Instytutu Historycznego i Stowarzyszenia ŻIH.

Archiwum Ringelbluma, zwane też Archiwum Getta Warszawskiego, to zbiór liczący 35370 stron, w tym: 746 relacji, dzienników i wspomnień, 380 teczek dokumentów urzędowych, 120 opracowań naukowych, 88 utworów literackich, 76 fotografii i 54 tytuły prasy konspiracyjnej. Inicjatorem utworzenia archiwum był Emanuel Ringelblum - historyk i badacz relacji polsko-żydowskich. Założona przez niego grupa "Oneg Szabat" czyli "Radość soboty" konsekwentnie dokumentowała i zbierała relacje z życia w getcie a także poza nim. Wstrząsające świadectwa hitlerowskich zbrodni zakopano na terenie getta w metalowych pojemnikach, najpierw w sierpniu 1942 roku, następnie tuż przed likwidacją getta, zimą 1943 roku. Wydobyte po wojnie Archiwum, stanowi unikatowe świadectwo życia i zagłady polskich Żydów w latach 1940-1943.

Po raz pierwszy w historii, zaangażować się w upowszechnienie i upamiętnienie Archiwum Ringelbluma może każdy. Na stronie www.onegszabat.org, wszyscy zainteresowani mogą przekazać darowiznę m.in na konserwację i tłumaczenie Archiwum, a także zapoznać się z sylwetkami grupy "Oneg Szabat" i jej historią. Multimedialna strona została stworzona w językach: polskim, angielskim i hebrajskim.

Zbiórka środków potrwa przez 12 miesięcy.

Dzięki osobom działającym w grupie "Oneg Szabat" historia Zagłady została napisana jeszcze w czasie wojny. Bez nich żydowska historia Warszawy czasu wojny nie powstałaby nigdy - mówi prof. Paweł Śpiewak, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego.

…naszym celem jest to by inni pamiętali. Żeby tę świadomość i emocje miały nie tylko środowiska żydowskie. Mamy wspólny z ŻIH projekt wystawy podróżującej, która jeździłaby po świecie, by jak najwięcej ludzi mogło pochylić się nad tym, co było – dodaje Piotr Wiślicki, Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny.

ip

fot. materiały prasowe