Zdalne nauczanie - czy może zastąpić tradycyjną szkołę?

Temat zdalnego nauczania jest obecnie szczególnie aktualny ze względu na zwiększone zagrożenie epidemiczne. Popularnie nazywany e-learningiem nie jest wcale odkryciem ostatnich lat ani nawet wynalazkiem ery Internetu.

Historia nauczania zdalnego

Nauczanie na odległość ma dość bogatą historię.  Za jego początek uważa się ogłoszenie w gazecie "The Boston Gazette" USA  z 20 marca 1728 r. (292 lata temu!) informujące o  możliwości odbycia korespondencyjnego kursu: ktokolwiek w całym kraju pragnący uczyć się tej sztuki może, otrzymując kilka przesłanych lekcji tygodniowo, być tak znakomicie nauczony, jak mieszkańcy Bostonu.

Zapotrzebowanie na zdalne nauczanie musiało być tak duże, że metoda ta szybko przywędrowała z USA do Europy i już w 1776 r. (4 lata po pierwszym rozbiorze Polski)  Uniwersytet Krakowski wprowadził do swojej oferty kursy korespondencyjne pt. "Kursy zawodowe dla rzemieślników.", a w 1779 r. w Warszawie zorganizowano korespondencyjne wykłady z fizyki dla osób spoza uczelni.

Edukacja korespondencyjna na dobre zagościła na wyższych uczelniach całego świata od połowy  XIX w.  Rozwój techniki (radio, telewizja) na początku XX w. pozwolił zdalnemu nauczaniu na dalszy rozwój (lata 20-te radio i telewizja edukacyjna w USA) i masowe upowszechnienie (szkoły radiowe w Australii w latach 50-tych i 60-tych rozwiązały problem analfabetyzmu). Jednak dopiero powszechna komputeryzacja lat 90-tych i rozwój globalnej sieci internetowej uczynił z tego narzędzia rzeczywistą protegę.

E-learning pozwala na skuteczne nauczania w krajach o małej gęstości zaludnienia, w terenach trudno dostępnych lub w czasach epidemii. Ale równie skuteczni może zmniejszyć ograniczenia kulturowe i ekonomiczne w dostępie do edukacji (Indie, kraje afrykańskie). W USA i Europie jest wykorzystywany powszechnie przez wyższe uczelnie i firmy szkoleniowe ze względu na wygodę, dostępność, oszczędność czasu i zmniejszenie kosztów. Oczywiście, jak każde rozwiązanie ma on również swoje ograniczenia.

Wady e-learningu i jak im zaradzić

Brak osobistego kontaktu z nauczycielem i innymi uczniami może wywołać u Studenta wrażenie odosobnienia. Ponadto zdalne nauczanie wymaga większej samodyscypliny od Słuchaczy. Osoby, które mają problem z organizacją własnego czasu pracy mogłyby mieć kłopot z zaliczeniem zajęć w tej formie edukacji. Dla nauczycieli za to, opracowanie materiałów w formie e-learningu jest bardziej czasochłonne. Na szczęście wady te można w znacznym stopniu ograniczyć.

Relacje międzyludzkie mogą być rozwijane przy zastosowaniu komunikatorów, czatów, blogów, poczty elektronicznej, forów dyskusyjnych i innych środków komunikacyjnych. Ale najlepszym rozwiązaniem jest gdy e-learning jest łączony z tradycyjnym nauczaniem (kursy mieszane). A zatem gdy bierzemy z niego takie elementy jak interaktywność, atrakcyjność form przekazu i łączymy z modelem nauczyciela-mistrza, który wskazuje uczniom kierunek i koryguje na bieżąco potknięcia. Z przeprowadzonych badań wynika że wówczas nauczanie przynosi najlepsze efekty.

Dobre strony zajęć online

Niewątpliwie prawdą jest tak często podnoszony ostatnio publicznie fakt, że przygotowanie materiałów do kursu e-learningowego wymaga od nauczyciela większego wysiłku intelektualnego i czasu.  Rekompensuje to jednak z nawiązką późniejsza możliwość wielokrotnego wykorzystywania tego samego materiału w różnych konfiguracjach i dla różnych grup.

Tak więc odpowiadając na przewrotnie postawione w tytule artykułu pytanie, należy odpowiedzieć, że nie jest zadaniem e-learningu zastąpić tradycyjną szkołę ale wesprzeć ją w  dziedzinie atrakcyjności i dostępności przekazu. W sytuacjach ekstremalnych (jak przy zagrożeniu epidemicznym) zdalne nauczanie może skutecznie przejąć niektóre obowiązki szkoły tradycyjnej lecz jego 290-letnia historia świadczy, że nie jest w stanie jej całkowicie zastąpić.

Zatem szkoły i nauczyciele nie tylko nie powinny obawiać się e-learningu lecz aktywnie i śmiało zaprząc go  jako jeszcze jedno narzędzie do swojego arsenału środków edukacyjnych.

Wojewódzki Zespół Szkół Policealnych nr 2 w Gdańsku z powodzeniem wdraża platformę e-learningową MOODLE od prawie dwóch lat. W kolejnym artykule przybliżone zostaną możliwości tej platformy i pokazane zostaną praktyczne efekty jej wykorzystania na zajęciach w szkole.

Artykuł przygotował mgr inż. Sławomir Arasimowicz, informatyk, Administrator platformy e-leraningowej MOODLE Wojewódzkiego Zespołu Szkół Policealnych Nr 2 w Gdańsku Al. Hallera 17 czyli w tzw. MEDYKU, gdzie odbywa się kształcenie na kierunkach: technik farmaceutyczny, opiekun medyczny, technik masażysta, higienistka stomatologiczna, opiekunka dziecięca, technik usług kosmetycznych.

ip

fot. moodle.org