Badanie: psychologia pomocna w walce z rakiem

Na raka płuc według danych WHO umiera rocznie około 1,4 mln ludzi. To jeden z nowotworów o najwyższej śmiertelności wśród mężczyzn, jak również od niedawna wśród kobiet w Polsce. Jak wesprzeć chorych w walce o jakość życia w trakcie i po przebytej chorobie nowotworowej? Wnioski cenne dla służby zdrowia przynoszą badania z Uniwersytetu SWPS Wrocław.

Psycholog zdrowia z Uniwersytetu SWPS Wrocław, dr Izabela Pawłowska przebadała 112 osób z diagnozą raka płuc w trzech odstępach czasu: kilka dni po zabiegu, miesiąc po i 4 miesiące po operacji usunięciu guza. Autorka w różnych okresach sprawdzała u pacjentów poziom poczucia własnej skuteczności, percepcję objawów towarzyszących chorobie, wybór rodzaju strategii radzenia sobie ze stresem, poziom odczuwanego stresu i subiektywnie ocenianej jakości życia. Analizowała również, czy z jakością ich życia było związane u nich dostrzeganie nowych możliwości, poczucie osobistej siły czy wdzięczności za życie oraz zmiana relacji z innymi osobami.

Badanie wykazuje, że na poczucie jakości życia w chorobie nowotworowej wpływa przekonanie o kontroli osobistej i przekonanie o tym, że pacjent może kontrolować przebieg terapii.

– Poziom jakości życia zwiększa się, kiedy pacjent ma przekonanie, że leczenie może przynieść pozytywny skutek i że lekarze należycie kierują leczeniem. To poczucie wpływa na lepszą jakość życia w chorobie, zarówno w aspekcie fizycznym, emocjonalnym, społecznym, jak i symptomatycznym, w tym symptomów specyficznych dla raka płuc – mówi dr Izabela Pawłowska, autorka badania.

Uzyskane wyniki dają praktyczne wskazówki lekarzom, psychoterapeutom i rodzinom osób chorujących na raka płuc. Aby ulżyć pacjentom w procesie leczenia guza płuc większą należy zwrócić uwagę na zwiększanie poczucia kontroli nad życiem i zmianę poznawczego nastawienia do choroby, w czym pacjentom mogą pomoc psychoterapeuci. Rodzina powinna wzmacniać wewnętrzne zasoby tj. siłę psychiczną, optymizm czy elastyczne podejście do doświadczeń.

Psycholog zaznacza, że ważne jest edukowanie w zakresie strategii radzenia sobie z problemem, aby pacjent miał świadomość, że może korzystać z różnych strategii, w zależności od tego, jakie są wymagania sytuacji. – Są dwa rodzaje strategii: bierne radzenie sobie z problemem, np. poprzez regulowanie emocji (np. używanie alkoholu), zaprzeczanie chorobie, lub aktywne. Rodzina i znajomi pacjenta powinni zachęcać go do aktywnych strategii takich jak czytanie literatury specjalistycznej, poszukiwanie kontaktów wśród lekarzy i grup wsparcia, otwarte mówienie o problemach – dodaje dr Pawłowska.

– Wykryłyśmy jeszcze jedną niezwykle ważną zależność – mówi prof. Aleksandra Łuszczyńska, która brała udział w projekcie badawczym. – Pacjenci, którzy byli przekonani że są w stanie skutecznie radzić sobie z własnymi emocjami i z bólem w miesiącu po operacji raka płuc mieli lepszą jakość życia w 4 miesiące po zabiegu. Przede wszystkim, tacy pacjenci skarżyli się na mniej symptomów choroby i mieli lepsze samopoczucie fizyczne – dodaje prof. Łuszczyńska.

Badanie zostało przeprowadzone w ramach pracy doktorskiej pt. „Jakość życia wśród osób z rakiem płuc i jej psychospołeczne determinaty: badanie podłużne w okresie 4 miesięcy po resekcji guza” pod opieką naukową prof. Aleksandry Łuszczyńskiej, obronionej w 2015 roku w Uniwersytecie SWPS Wrocław.

ip