Dlaczego giną polskie płazy?

Geny głównego układu zgodności tkankowej (MHC) wytwarzają białka o kluczowym znaczeniu w zwalczaniu infekcji. Naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Centrum Badań Środowiskowych Helmholtza (UFZ) scharakteryzowali zmienność genetyczną i wykryli więcej niż jeden gen MHC klasy II u płaza ogoniastego. W przeciwieństwie do ssaków, na temat układu odpornościowego płazów wiadomo bardzo mało. Populacje płazów zanikają gwałtownie na całym świecie, a jedną z najważniejszych przyczyn wymierania są choroby zakaźne, takie jak wywoływana przez pewien gatunek grzyba chytridiomykoza.

Dlatego informacje o funkcjonowaniu układu odpornościowego mają ogromne znaczenie dla ochrony płazów, mówią naukowcy, którzy wyniki swoich badań opublikowali w czasopiśmie Molecular Ecology. Badacze przeanalizowali populacje traszki górskiej, Mesotriton alpestris z Polski, na północo-wschodnim skraju zasięgu gatunku. Traszka górska jest pierwszym europejskim i trzecim w skali światowej płazem ogoniastym którego MHC zbadano, oraz pierwszym u którego stwierdzono więcej niż jeden gen MHC II.

Kluczowa rola MHC w odporności ssaków jest dobrze znana. Odkrycie u płazów ogoniastych wskazuje że zmienność genetyczna MHC jest istotna również w tej grupie: 'W naszych badaniach pokazaliśmy iż u traszki tej działał dobór pozytywny' mówi Wiesław Babik z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie 'co oznacza że geny MHC odgrywają ważną rolę w układzie odpornościowym, który rozpoznaje i zwalcza infekcje'. Wiesław Babik przeprowadził badania w ramach współpracy między Uniwersytetem Jagiellońskim i UFZ w Halle, finansowanej przez Fundację Aleksandra von Humboldta. 'Dotychczas naukowcy sądzili, że MHC u płazów nie jest zbyt ważne. Jednak to nieprawda' wyjaśnia Dr Walter Durka z UFZ, który był opiekunem Wiesława Babika podczas jego stażu podoktorskiego.

Traszki górskie spotyka się na zalesionych pagórkowatych i górzystych terenach Europy środkowej do wysokości nawet 2500 m. n.p.m. Odrębne podgatunki zamieszkują Hiszpanię, Włochy i Bałkany. Traszki rozmnażają się w małych zbiornikach wody stojącej - stawkach i kałużach. Po godach samice składają na roślinach wodnych jaja, z których rozwijają się larwy. Po przeobrażeniu opuszczają one wodę. Podobnie dorosłe osobniki po zakończeniu godów opuszczają wodę prowadzą skryty nocny tryb życia na lądzie, ukrywając się pod korzeniami lub kamieniami. Zimują również w kryjówkach na lądzie. Traszki górskie mogą żyć nawet 20 lat, osiągają do 11 cm długości. Szczególną cechą traszek, jak i większości płazów ogoniastych jest liczba palców. Mają ich pięć w tylnej, lecz tyko cztery w przedniej nodze.

info.pras.